Ses Kısıklığı
Sesiniz boğuk veya kaba geliyorsa, genellikle ses kısıklığı olarak bilinen disfoni yaşıyor olabilirsiniz. Ses kısıklığı kısa bir süre sonra kendiliğinden geçmelidir, ancak üç hafta veya daha uzun süre devam ederse sağlık uzmanınıza başvurmalısınız.
Ses kısıklığı (disfoni) nedir?
Ses kısıklığı (disfoni), sesinizin tiz, gergin veya çatallaşmış gelmesidir. Ses düzeyi (ne kadar yüksek veya alçak konuştuğunuz) ve perde (sesinizin ne kadar yüksek veya alçak olduğu) normale göre farklı olabilir. Ses kısıklığının birçok nedeni vardır, ancak çoğu ciddi değildir ve kısa bir süre sonra kaybolma eğilimindedir.
Ses nasıl çalışır?
Ses telleriniz ve gırtlağınız (ses kutusu) sayesinde konuşabilirsiniz. Larinksiniz, ciğerlerinize inen hava yolu olan trakeanızın (nefes borusu) üzerinde bulunur. İki kas bandı şeklinde olan ses telleri gırtlağınızın içindedir ve açılıp kapanırlar. Konuştuğunuz zaman, ciğerlerinizden gelen hava, ses dalgaları oluşturarak telleri titreştirir. Ses tellerinizi gevşetirseniz sesiniz daha derinden gelir. Vokal kıvrımlar gerginse ses daha yüksek perdeli olacaktır.
Ses kısıklığı ne kadar yaygındır?
Ses kısıklığı çok yaygındır. İnsanların yaklaşık üçte biri hayatlarının bir noktasında ses kısıklığı yaşarlar.
Kimlerde ses kısıklığı riski vardır?
Herkes her yaşta ses kısıklığı yaşayabilir ancak bu belirti en çok sigara içenlerde ve öğretmenler, şarkıcılar, satış temsilcileri ve çağrı merkezi operatörleri gibi sesini profesyonelce kullanan kişilerde görülür.
Ses kısıklığı akciğer kanseri belirtisi olabilir mi?
Ses kısıklığı akciğer kanseri belirtisi olabilir. Daha çok gırtlak kanseri ile ilişkilidir. Bu nedenle ses kısılmasının 3 haftadan uzun sürdüğü durumlarda vakit kaybetmeden doktora görünmek erken teşhis ve tedavi için önemlidir.
Ses kısıklığı kalp problemlerinin bir işareti olabilir mi?
Hayır. Ses telleriniz ve gırtlağınız kalbinizi etkilemez.
Ses kısıklığı stresten kaynaklanabilir mi?
Evet, stres (zihinsel/duygusal) ses kısıklığının en yaygın nedenlerinden biridir.
Burun akıntısı ses kısıklığına neden olabilir mi?
Evet. Burun akıntısı, ses kısıklığının birkaç olası nedeninden biridir.
Ses kısıklığına ne sebep olur?
Ses kısıklığının birkaç olası nedeni vardır. Birçoğu zararsızdır. Nedenler şunları içerir:
Sesi çok fazla kullanmak: Çok uzun konuşursanız, çok yüksek sesle tezahürat yaparsanız, çok fazla şarkı söylerseniz veya her zamankinden daha yüksek veya daha düşük bir perdede konuşursanız, ses kısıklığı yaşayabilirsiniz. Ayrıca, ses telleriniz doğal olarak yaşla birlikte incelir ve gevşer. Yaşlandıkça sesinizin uğuldaması oldukça yaygın bir durumdur.
Soğuk algınlığı veya sinüs enfeksiyonu: Bu, iki hafta içinde kendi kendine geçmelidir.
Larenjit: Bu, ses tellerinizin alerji, soğuk algınlığı veya üst solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle geçici olarak şişmesidir.
Laringofaringeal reflü (LFR): Mide ekşimesi olarak da bilinen Gastroözofageal reflü GÖRH, mide asitlerinizin boğazınıza kaçmasıdır. Bazen asitler gırtlağınız ve vokal kıvrımlarınız kadar yükseğe çıkabilir ve bu durum ses tellerinizde tahrişe neden olabilir.
Vokal kord kanaması: Sesiniz aniden kayboluyorsa veya konuşabiliyor ama şarkı söyleyemiyorsanız, ses teli kanaması geçirmiş olabilirsiniz. Bu, vokal kord üzerindeki bir kan damarı yırtıldığında ve buradaki kas dokularını kanla doldurduğunda olur.
Nörolojik hastalıklar ve bozukluklar: Felç geçirdiyseniz veya Parkinson hastalığınız varsa, durumunuz beyninizin gırtlağınızdaki kasları kontrol eden bölümünü etkilemiş olabilir.
Vokal nodüller, kistler ve polipler: Nodüller, polipler ve kistler, ses tellerinizde oluşabilen kanserli olmayan büyümelerdir. Çok fazla sürtünme veya basınç nedeniyle oluşurlar.
Vokal kord felci: Vokal kıvrım felci, ses tellerinden birinin veya her ikisinin de düzgün çalışmadığı anlamına gelir. Ses telleri açılmayabilir veya kapanmayabilir. Nedeni genellikle bilinmemekle birlikte bazen bir yaralanma, akciğer veya tiroid kanseri, enfeksiyon, multipl skleroz, felç, Parkinson hastalığı veya tümörler nedeniyle olur.
Laringeal kanser: Üç haftadan uzun süren ses kısıklığı gırtlak kanserinin bir belirtisi olabilir.
Tekrarlayan solunumsal papillomatoz: Bu hastalık, hava yollarınızda kanserli olmayan tümörlere neden olur.
Kas gerilimi disfonisi. Kas gerginliği disfonisi, ses kutunuzun içindeki ve çevresindeki aşırı kas gerginliği nedeniyle sesinizde veya sesinizdeki histe bir değişikliktir. Bu gerginlik sesinizin verimli çalışmasını engeller. Kas gerginliği disfonisi, larenjit sırasında gelişebilen ve ses tellerinin şişmesi geçtikten sonra bile devam edebilen bir kas kullanım şeklidir. Ayrıca stresten kaynaklanabilir ve diğer koşullarla birlikte ortaya çıkabilir.
Ses kısıklığı nasıl teşhis edilir?
Belirtilerinize bağlı olarak,doktorunuz aşağıdaki soruları sorabilir:
Ne zamandır ses kısıklığınız var?
Belirtileriniz aniden mi başladı yoksa yavaş yavaş mı başladı?
Daha önce üst solunum yolu enfeksiyonu geçirdiniz mi?
Başka belirtileriniz var mı?
Sigara içer misiniz?
Ne zamandır sigara içiyorsunuz?
Alkol kullanıyor musunuz?
Bundan sonra KBB doktorunuz sesinizi dinlemek ve başınızı ve boynunuzu muayene etmek isteyecektir. Boynunuzda herhangi bir yumru olup olmadığını kontrol edecekler ve burun deliklerinizden boğazınızın arkasına yerleştirilecek hafif bir alet olan bir laringoskop kullanarak ses kutunuzu inceleyecekler.
Bazı durumlarda doktorunuz daha ileri tetkikler isteyebilir. Bunlar;
Biyopsi.
Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI).
Ses kısıklığı nasıl önlenebilir?
Ses kısıklığını önlemenin bazı kolay yolları vardır. Özellikle sesinizi profesyonel nedenlerle kullanıyorsanız ses kısıklığını önlemeye yardımcı olması için aşağıdakileri deneyin:
Sigarayı bırakın ve sigara dumanı bulunan ortamlardan uzak durun.
Alkol, kafein ve asitli sıvılardan kaçının.
Bolca su için.
Baharatlı yiyeceklerden kaçının.
Sesinizi çok uzun süre kullanmaktan kaçının ve sesinizi dinlendirin.
Çok yüksek sesle konuşmaktan kaçının ve sesinizi dinlendirin.
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Ses kısıklığınız üç hafta içinde iyileşmediyse veya aşağıdaki semptomlardan biri eşlik ediyorsa vakit kaybetmeden doktorunuza görünmelisiniz.
Nefes almada zorluk.
Konuşurken ağrı.
Yutkunurken ağrı.
Kan tükürme.
Yutma zorluğu.
Boyunda bir yumru.
Sayfa içeriği bilgilendirme amaçlı hazırlanmıştır. Sağlığınızla ilgili endişeleriniz ve sorularınız için sağlık kuruluşlarına veya doktorunuza danışınız.
